“Sanat Tarihi” öyle güzel bir ilim ki, karşınızda ister taş, ister ahşap, isterse kumaş olsun; onunla konuşabilir, onu anlayabilirsiniz.
Hem de çağların diliyle.
Bazen koca bir devletin sultanını, bazen de taşı yontan ustayı dinleyince, iyi ki Sanat Tarihçisiyim dersiniz.
Hiç sınır taşı gördünüz mü?
Bu eser, Kars-Ermenistan arasındaki sınır taşımız.
Üstündeki hançere sarılı zeytin dalı motifi oldukça anlamlı; savaşmayı da zeytin dalı uzatmayı da biliriz.
Müslüman Türkler, 12. yy.da Dünya'nın en büyük kemer açıklığına sahip köprüsünü yapabilecek mühendislik bilgisi ve sanatkârlık ruhuna sahipti.
A. Gabriel'in dediği gibi, "Ayasofya'nın kubbesi köprünün altına rahatlıkla girer".
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
Silvan Malabadi Köprüsü
Kars Ulu Camii’ne toplanarak yakılan Müslüman ahaliye ait cesetlerin kan ve yağ izleri tarihe şahitlik edip vesika sunarken, varın siz “Ermeniliğinize” devam edin!
Berber ve kuaförlerin kapandığı bu günlerde; tarağı, aynası, makası ve bardağıyla kuaför bir kadına ait mezar taşını sizlerle paylaşalım.
Saçlarının dâhi örülerek taşa işlendiği bir zerafete sahip.
Foto.:
#MuhammetArslan
Kırlangıç örtü, bir tür bindirme tekniğinin yöresel uygulama şeklidir.
Genellikle Erzurum evlerindeki tandır odalarının üstünü örter.
Anadolu’da Erzurum, Kars, Erzincan, Bayburt, Bitlis, Artvin, Sivas ve Tokat yanı sıra, Orta Asya ve Kafkasya’da da görülür.
Foto.: Anonim
Kars Ani'deki bir diğer Selçuklu yapısı Ebu Muammeran Camii'dir.
Minaresi 1894 yılında bir Ermeni din adamı tarafından dinamitle yıkılmıştır.
Fransız oryantalist Brosset'in gravüründe minarenin sekizgen gövdeli olduğu görülür.
#24Nisan
@KarsaGit
Foto.: Muhammet Arslan
Turkuaz, bir milletin adıyla anılan dünyadaki tek renktir.
Almanlar Türkis; İspanyollar Türkeza, İngilizler Turquoise demişler.
Biz ise eskiden “firûze” dermişiz, şimdi ise “Türk Mavisi” diyoruz.
Foto.:
#MuhammetArslan
Müthişsiniz!
Ahlat'ta öğrenim gören 600 öğrenci ilk dersini Selçuklu Mezarlığı'nda yapmış.
Kültür varlıklarımızın geleceği adına çok mutlu oldum.
Bu vesileyle İlçe Kaymakamı
@ierkanerat
ve İlçe Milli Eğitim Müdürü
@Ozdenmutluk49
Bey'leri tebrik ve takdir ediyorum.
@TCAhlat
Selçuklu camilerine işlenen "Allah’ın mescitlerini, ancak Allah’a ve ahiret gününe inanan kimseler imar ederler" şeklinde başlayan Tevbe Suresi'nin 18. ayeti, Selçuklu'yu cami yapma ve onarma konusunda teşvik etmiştir.
Foto.: Muhammet Arslan
Isparta-Eğirdir Hızır Bey Camii
Ani’ye astığım bayrak üzerinden saldırdınız, sustum.
Ebu’l Menûçehr Camii’nden okunan ezan üzerinden saldırdınız, yine sustum.
Ben sustukça, siz de kendinizi haklı sandınız.
Bundan sonra böyle; sizlerin gayri milli ve ahlaksız zihniyetinize her platformda cevap vereceğim.
Anadolu'nun ilk Türk camisi: Kars Ani Manuçehr Camii.
Günümüze ulaşamayan kitabesinde adı geçen Sultan Alparslan oğlu Melikşah'ın saltanat yılları göz önüne alınarak 1072-92 yılları arasında yaptırıldığı düşünülür.
Minaresi ise 1125 tarihlidir.
@KarsaGit
Foto.: Muhammet Arslan
Her Sanat Tarihçisi, kendini “azıcık” mimar zanneder.
Çantı tekniğiyle inşâ ettiğim bir köy evi; yığma ahşap ve duvar köşeleri kurt boğazı.
#Korona
günlerinden...
Tarihi mezar taşları üzerinde yazıt olmasa bile; o kişinin mesleğini anlayabilirsiniz.
Erzincan civarında tarağı, aynası, makası ve bardağıyla kuaför olduğunu anladığımız bir kadın mezarı. Saçlarının dâhi işlendiği bir zerafete sahip.
#mezarta
şları
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
Anadolu’da kaliteli taşla tanışan Selçuklu, artık taş malzemeye yönelmiş; ancak ateş tuğlasından da tamamen vazgeçmeyerek minare gibi mimari elemanlar ve süsleme unsurlarında tuğlanın en gösterişli örneklerini vermiştir.
Foto.: Hayati Keser
Erzurum Çifte Minareli Medrese
1948 yılında Erzurum’a gelen ve Çifte Minareli Medrese’yi gören Alman Mimar Paul Bonatz şöyle der:
“Bu medreseyi kristal bir fanus içinde saklamalı”.
Foto.:
@ssarezka
Ben Kubbetü’l İslâm denen,
Üç şehirden biriyim.
Ben asırların değil,
Çağların eseriyim.
Anadolu’daki ilk ayak izlerimizin halen daha varlığını sürdürdüğü Ahlat’tan anlık...
Foto.: Muhammet Arslan
Fransız Mimar Le Corbusier, Osmanlı sokağını çizdiği bir eskizin altına şu notu düşer: "Her Türk yaptığı binanın yanına bir ağaç diker".
İşte kanıtı: Kadıköy Osman Ağa Camii avlusuna dikilen tarihi bir çınar ve onun kitabesi.
@artistlecor
@kulturistan
Foto.:
@TahaSahinPics
Selçuklu’dan beri 1000 yıldır en severek kullandığımız rumili kıvrık dal ile kandil motifini “şeytanlaştırmak” aklıma durgunluk verdi.
İlim insanlarına yalvarıyorum!
Ne olur bilmediğiniz bir konuda konuşmayın, yorum yapmayın.
“Bilmiyorum” diyebilmek ilmin yarısıdır.
Siz hiç evinin tapusunu çöplük içinde saklayanı gördünüz mü?
Peki vatanımızın tapusu olan tarihi kültür varlıklarımıza neden böyle davranıyoruz?
Bunun nedeni “vandalizm” değil; kesinlikle “bilinçsizlik”tir.
Foto.:
@agahefendi__
Bir kadındı.
Saltuklu Melikesiydi.
II. İzzeddin Saltuk'un kızı olan Mama Hatun, ağabeyi varken Saltuklu Beyliği'nin başına geçti.
9 yıl iktidarda kaldı.
Erzincan/Tercan'daki cami, kervansaray, hamam, köprü ve kümbetten oluşan bu külliyeyi o yaptırdı.
Foto.:
#MuhammetArslan
"Ben öldüm ama Dünya'nın çarkı halen daha dönüyor" der gibi mezar taşına işlenen "çark-ı felek" motifi...
@simurg_42
@mimarisozluk
Foto.: Muhammet Arslan
Erzincan-Refahiye Yöresi
Alparslan oğlu Sultan Melikşah, Anadolu’da adına hutbe okunup sikke basılan ilk Türk-İslâm lideridir.
Anı Örenyeri’ndeki Ebu Manuçehr Camii’nin günümüze ulaşamayan kitabesinde de onun adı geçer.
Kitabede geçtiği şekliyle, o “doğunun ve batının sultanıdır”.
Foto.:
#MuhammetArslan
Burası benim ilçem olan Erzurum’un Narman ilçesindeki kırmızı peri bacaları.
Doğal sit alanı olarak tescillenen alan, Doğu’nun kapadokyası olarak bilinir.
Yolunuz düşerse uğramanızı tavsiye ederim.
Tac Mahal, genellikle cami olarak bilinir.
Ancak burası, Şah Cihan’ın çok sevdiği ama genç yaşta kaybettiği eşi Ercümend Bânû Begüm için yaptırılmış bir türbedir.
Süslemelerindeki zarafet bundandır.
Harput Ulu Camii minaresi, Pisa Kulesi de dâhil olmak üzere dünyanın “en eğik” kulesidir.
Buna rağmen Elazığ depreminden etkilenmemiş, ayakta kalabilmiştir. Bununla beraber, şehirdeki hiçbir kültür varlığımız zarar görmemiştir.
Tabiki Artuklular’ı tebrik ediyoruz.
Foto.: MArslan
Alkışlıyoruz... 👏
Erzurum'un Aziziye ilçesi Söğütlü Köyü’nde traktörle tarlasını süren çiftçi Mesut Küçük, pulluğa takılan taşın altında bulduğu 5 bin yıllık çömlek, taş ocak ve ağırlıklardan oluşan 5 tarihi eseri müzeye teslim etti.
Hasankeyf Zeynel Bey Türbesi.
15. yüzyılda, Akkoyunlulardan Uzun Hasan’ın oğlu Zeynel Bey için yaptırılmıştır.
Gövdesinde, firuze renkli sırlı tuğlalarla satrançlı kufi olarak yazılmış “Allah, Muhammed, Ahmed ve Ali” isimleri dikkati çeker.
Foto.: Turhan Dilmaç
@turhandilmac
Çıldır ve Ahıska Valiliği de yapan İshak Paşa, yaptırdığı bu ihtişamlı saray ile Osmanlı hanedânıyla rekabete giriştiği için Hasankale (Erzurum)’ye sürülmüş ve orada vefat etmiştir.
Foto.: Muhammet Arslan
Ağrı-Doğubeyazıt İshak Paşa Sarayı
Sırsız tuğla ve firuze...
Beş kollu yıldızdan on köşeli yıldıza,
On köşeli yıldızdan ongene...
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
Sivas 1. İzzeddin Keykavus Türbesi
Divriği’nin zor bir coğrafi konumda olması, burayı merkez yapan Mengüceklileri siyasi hedeflerin uzağında bırakmıştır.
Böylelikle çekişmelerden uzak kalarak tüm enerjisini sanata harcayan Beylik, Ulu Camii gibi eserlerin üretilmesine neden olmuştur.
Foto.:
#MuhammetArslan
Ahlat Selçuklu Mezarlığı turizm merkezi değil, mezarlıktır.
Nice devlet büyüğü, İslâm alimi ve din adamlarının ebedi yurtlarıdır.
Buradaki taşların her birinde Kuran-ı Kerim’den ayetler yazılıdır.
Bu mekânlara öyle plaja gider gibi çırılçıplak gidemezsiniz !
Gitmemelisiniz !
Dünyada bir milletin adıyla anılan tek renk...
Almanlar Türkis; İspanyollar Türkeza, İngilizler Turquoise demişler.
Biz ise eskiden “firûze” dermişiz, şimdi ise “Türk Mavisi” diyoruz.
Hani Ahmed Hamdi Tanpınar diyor ya:
"Atalarımız inşâ etmiyorlardı, ibâdet ediyorlardı; çünkü taşa bile sirâyet etmesini istedikleri sağlam bir ruhî değere sahiptiler."
Foto.: Muhammet Arslan / Sivas-Divriği Ulu Camii
I. Alaaddin Keykubat, bir bayram günü Kayseri/Meşhed Ovası'nda ziyafet vermiş ve orada kendisine yedirilen tavuk etinden zehirlenerek fotoda kalıntılarını gördüğümüz Keykubâdiye Köşkü'ne getirilmiştir.
Sultan, birkaç saat sonra burada vefat etmiştir.
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
İspanyol sanatçı Nespoon Polska’yı “Ortaçağ’da Dantelin Taşa İşlenen Yolculuğu”nu görmek için Anadolu’ya davet ediyoruz.
Foto.: MArslan
Sivas / Divriği Ulu Camii
Dantelin Yolculuğu
Polonyalı sanatçı NeSpoon, dantel motiflerini seramikte işleyerek ortaya çıkardığı duvar kaplamaları ve çizimleriyle biliniyor. Sanatçı, dantellerde estetik bir doku olduğunu ve her kültürün derinliklerinde kendine yer bulduğunu söylüyor.
Erzurum’daki bu medresenin yapımına maddi destek veren İlhanlı hükümdarı Gazan Han, budistken 23 yaşında Müslüman olmuş ve kendisiyle birlikte 100 bin Moğol askeri de İslâmiyeti seçmiştir.
Ülkesindeki Budist heykellerinin yıkılmasını da emretmiştir.
Foto.: Nihat Kılıçoğulları
Müslüman sanatçı aklına gelen her yere yazı yazmadığı gibi, aklına gelen her yazıyı da yazmamıştır.
Konya Sahip Ata Camii selsebiline Furkan Suresi'nin su ile ilgili ayetleri işlenmiştir.
Rabbimiz burada, “gökten tertemiz bir su indirdik" der.
Foto.: Muhammet Arslan
Şehir paylaşımlarımıza kaldığımız yerden devam edelim.
44/Malatya Ulu Camii.
Firuze ve patlıcan moru, Selçuklu renkleridir.
Sırsız tuğlayla birlikte bu kadar birbirine yakışan başka iki renk var mıdır?
Foto.:
#MuhammetArslan
Türk-İslâm mimarisinin dili “Allah” merkezli olarak tasarlanmıştır.
Bunun nedeni “mutlak varlığı” her zaman hissetmek ve hissettirmek içindir.
Sözün özü:
“Her şeyi yaratan Allah’tır”.
Foto.: Muhammet Arslan
Ordu Eskipazar Camii Kapısı
Devlet-i Selçukiye, Selçuk yıldızından dağılan bir medeniyetti.
Kim bilir; belki de sekiz köşeli yıldızın, yani Devlet’in merkezine “Allah”ı koymaları bundandır.
Foto.: Anonim
Erzurum Çifte Minareli Medrese Minare Kaidesi
Türk-İslâm mimarisindeki tuğla, renk olarak firuze ve motif olarak ise geometri ile doğrudan ilişkilidir.
Foto.: Hayati Keser
Erzurum Çifte Minareli Medrese minaresi
Mermer, taş, tuğla, çini, ahşap, kumaş; hiç fark etmez.
Sekiz köşeli yıldızın en güzel örnekleri Anadolu topraklarındadır.
Foto.: MArslan
Kars Anı Selçuklu Sarayı
Sultan Alparslan’ın 1071 sonrası Erzurum, Tercan, Sarıkamış ve Kars çevresini emanet ettiği Saltukoğulları, 1. dönem Anadolu Beylikleri içerisinde en az bilinenlerdendir.
Selçuklu emanetini her anlamda hakkıyla taşıdılar.
Foto.: Uğur Sağıroğlu
Erzurum Üç Kümbetler
Savaş Ş. Barçkin, "mimari, yapılarla yapılan müziktir" der.
Sanırım taçkapı da, bu müziğin "sol anahtarı" gibidir.
@SavasSBarkcin
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
Konya İnce Minareli Medrese Taçkapısı
Anadolu'daki "Ön Beylikler" veya "I. Dönem Anadolu Beylikleri" olarak adlandırdığımız Beylikler dönemini hakkıyla bilmiyor ve tanımıyoruz.
Bu Beyliklerden biri 1100-1208 yılları arasında Van Gölü Çevresinde hüküm süren Ahlatşahlar'dır.
Foto.: Muhammet Arslan
Van Ulu Camii
Kim içindir sanat?
İnsan için mi, yoksa sanat için mi?
Yoksa devrin iktidarları için mi?
Yoksa “Allah” için midir sanat?
Foto.: Muhammet Arslan
Erzincan / Tercan Mama Hatun Türbesi Taçkapı Detayı
Sadece soykırım değil kültür kırımı da yaptılar.
Kars Anı’daki Selçuklu eseri Muammeran Camii'nin minaresi 1894’te bir Ermeni din adamı tarafından dinamitle yıkılmıştır.
Fransız oryantalist Brosset'in gravüründe minareyi görebilirsiniz.
#ArmenianGenocide
Foto.:
#MuhammetArslan
Sanat kimin içindir?
Şayet ortaya koyduğunuz sanat ürünüyle ilâhi bir amaç taşıyorsanız;
"sanat Allah içindir".
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
Erzincan-Tercan Mama Hatun Türbesi Taçkapı Detayı
Arif Nihat Asya, "bu kubbeler, akçeyle olacak işler değildi" der bir şiirinde.
@tarihikonya
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
@ArslnMuhammet
Konya Sâhib Ata Türbe Kubbesi
Merkezindeki yaratıcıdan yıldız gibi beş kola dağılmak;
Muhammed, Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali olmak...
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
Konya Beyhekim Mescidi Kubbe Göbeği
14. yüzyıl başlarında İlhanlılar tarafından yaptırılan Erzurum Çifte Minareli Medrese, devrin en büyük ilim binasıdır.
Süslemeleriyle de geçmişten geleceğe taşınan, Alman Mimar Paul Bonatz’ın dediği gibi “kristal fanusta saklanılması gereken bir eserdir”.
Foto.: Çetin Külekçi
Evliya Çelebi: "Şat Nehri üzerinde bir köprü vardır ki; dillerle anlatılıp, kalemle yazılamaz. Öyle benzersizdir ki, mimari ilminden haberdar olanlar tam bir dikkatle baksa hayran kalır" diye tasvir eder Hasankeyf Köprüsü'nü.
@tchasankeyf
@SahinHulusi
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
Ve final...
Bir kadındı.
Mengücekli Emîri Ahmed Şah'ın eşiydi.
Turan Melek'ti adı.
Sivas/Divriği'deki bu "şaheseri", bu dârüşşifâyı 1229 yılında o yaptırdı.
Allah hepsinden razı olsun.
Foto.:
#MuhammetArslan
Sivas/Divriği Külliyesi
Erzurumlu hesaplar takipleşiyormuş.
Yoğun katkılı bir Erzurumlu olarak biz de Erzurum minareleri ile katkı verelim.
#ErzurumluHesaplarBurada
Foto.: Nihat Kılıçoğulları
İçerisine üç Hanım medfun olduğundan mıdır bu zarâfet ?..
Niğde Hüdâvend Hatun Türbesi: Burada 4. Kılıçarslan'ın kızı Hüdâvend Hatun ile birlikte İlhanlılardan Paşa Hatun ve Osmanlılardan Belkıs Hanım yatmaktadır.
Ruhları şâd olsun...
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
Cumhuriyet’in ilk yıllarında demiryollarında çalışmak için “yol mühendisi” adı altında Anadolu’ya gelen ajan arkeologların kaçırdıkları nice eserimiz bugün Avrupa müzelerini süslüyor.
Bu eserlerimizin bir gün asli yerlerine dönecekleri ümidiyle
#M
üzelerHaftası’nı kutluyorum.
Kim bilir; belki de senin adın "Devlet Ağacı"yken; biz "Hayat Ağacı" dedik sana.
Kim bilir; belki de "Devletimiz", "Hayatımız" olduğu içindi bu adlandırma !
Foto.: Dr. Muhammet Arslan
Sivas Gök Medrese Taçkapısında Hayat Ağacı Motifi
Derler ki; "Türk'ün hastalığı su ile geçermiş; temizlenerek".
O yüzdendir şifahanelere havuz ve şadırvan yapışımız...
Foto.: Muhammet Arslan
Sivas-Divriği Turan Melek Hatun Şifahanesi Havuzu
İki kanadı ayıran bingi üzerinde kapının "Neccar Selim" adlı bir usta tarafından yaptırıldığı yazılıdır.
Diğer kitabeler ise hadis kitabesidir. "Ademoğlu öldüğünde üç ameli dışında bütün amelleri kesilir: sâlih evladın kendisine ettiği dua, sadaka-i cariye ve ilimdir".
06 Ankara Arslanhane Camii.
13. yüzyıl eseridir.
Semavi Eyice, bunun için “sadece Ankara’nın değil, bütün Anadolu’nun aslî karakterini ve kıymetli unsurlarını günümüze kadar koruyabilmiş en değerli Türk eserlerinden biridir” der.
@Ankara
@twiitankara
Foto.: MArslan
Devletlerin mimari bir kimlik oluşturabilmeleri için süreklilik yanı sıra içinde bulundukları toplum ile her alanda aynı dili konuşmaları gerekir.
İlhanlılar bu yüzden Anadolu’da kesin bir mimari kimlik oluşturamamış ve Selçuklu mimarisini takip etmek zorunda kalmışlardır.
Camilerimizin mahzun kaldığı koronalı günlere inat, her gün tarihi bir camiyi sizlerle paylaşacağım.
01 Adana Ulu Camii.
Ramazanoğulları tarafından 1508-1541 yılları arasında inşâ edilmiştir.
Süslemelerinde Zengi-Memlük etkileri görülür.
Foto.: MArslan
Biz niye Macron’a kızıyoruz ki?
Sevgili Peygamberimizin doğum günü münasebetiyle yapmış olduğum paylaşıma tepki olarak yaklaşık 50 kişi takipten ayrıldı.
Bu milletin inançlarına bu kadar mı Fransız’sınız?
Hadi güle güle size!
#MevlidKandili
91 saat boyunca, bir binanın molozları arasındaki Ayla bebeği korumak Allah’ın şânındandır.
Allah, işte bu yüzden “Ekber”dir.
Tarih boyunca, müşriklerin anlam veremediği ve en çok nefret ettiği fiil de zaten bu olmuştur!
#AllahuEkber
#Tekbir
Niğde’deki bu kümbet, 1312 yılında İlhanlılar eliyle Hudâvend Hatun tarafından yaptırılmıştır.
Kümbetteki çift başlı kartal, ejder, aslan ve insan başı figürleri, Şamanist Moğol torunlarının Müslüman Anadolu’daki izleri gibidir.
Foto.:
@fkkcat
@nigdefotosafari
Kemaliye, geleneksel mimarisi ve eşsiz doğası ile UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’ne girmiş. Bunu sonuna kadar hak eden bir kent; umarım en kısa zamanda “kalıcı” olur.
Hayırlı olsun.
Halep Ulu Camii'nin makûs kaderi tarih boyunca hiç değişmemiştir.
962'de Bizans ve 1260'da Moğollar tarafından yakılmıştır.
Ama her seferinde yenilenerek ve güçlenerek çıkmıştır.
1908'de II. Abdülhamit'in yaptığı onarımlarla ta ki Suriye ordusunun katliamına kadar gelebilmişti.